Wspólność majątkowa to podstawowy małżeński ustrój majątkowy. Jeśli nie postanowimy inaczej, wchodzi ona w życie automatycznie, w chwili zawarcia małżeństwa. Aby małżonkowie mogli samodzielnie zarządzać swoimi częściami majątku, konieczne jest ustanowienie rozdzielności majątkowej.
Wspólność czy rozdzielność majątkowa?
Przed zawarciem małżeństwa warto zastanowić się nad jego kwestią finansową i sposobem gromadzenia i zarządzania majątkiem przez małżonków. Coraz więcej par decyduje się na podpisanie intercyzy. Można to zrobić u notariusza, poprzez spisanie umowy w formie aktu notarialnego. Na mocy intercyzy między małżonkami, od momentu zawarcia małżeństwa, będzie obowiązywać rozdzielność majątkowa. Oznacza to, że każde z nich będzie samodzielnie gromadzić i zarządzać majątkiem w trakcie małżeństwa. Intercyza chroni również od odpowiedzialności za długi małżonka. Oczywiście małżonkowie mogą wspólnie nabywać przedmioty, na przykład dom, mieszkanie czy samochód, stając się ich współwłaścicielami.
W przypadku wspólności majątkowej wszystkie dobra i majątek, w tym pensje małżonków, gromadzone po ślubie stanowią wspólność małżeńską. Małżonkowie odpowiadają także za ewentualne długi drugiego z nich. Warto jednak pamiętać, że m.in. darowizny czy spadki, które jedno z małżonków otrzymuje w trakcie trwania małżeństwa, są jego osobistym majątkiem, o ile spadkodawca nie postanowił inaczej w testamencie. Tak samo sprawa wygląda w przypadku dóbr nabytych przed ślubem.
Rozdzielność majątkowa po ślubie
Ustrój rozdzielności majątkowej może zacząć obowiązywać także po ślubie. Małżonkowie mogą za obopólną zgodą podpisać umowę u notariusza. Innym rozwiązaniem jest ustanowienie rozdzielności majątkowej w drodze postępowania sądowego. Pozew do sądu można złożyć bez zgody małżonka. Taka metoda jest stosowana, jeśli jedno z małżonków np. trwoni wspólny majątek, wpadł w długi lub rażąco nie przykłada się do pomnażania wspólnego majątku. Wspólność majątkowa ustaje między małżonkami z datą podaną w wyroku sądu. Od tej pory każde z małżonków samodzielnie gromadzi majątek i odpowiada za swoje ewentualne długi. Ich dotychczasowy wspólny majątek zostaje podzielony, każdemu przypada po 50% jego części. Uwaga – rozdzielność majątkowa ustanowiona przez sąd nie działa z datą wstecz, jednak w niektórych ważnych przypadkach jest to możliwe.
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków
Rozdzielność majątkowa może być krzywdząca dla jednego z małżonków w sytuacji, gdy osoba ta zajmuje się domem i dziećmi, podczas gdy druga pracuje zawodowo. W takim przypadku dobrym rozwiązaniem jest ustanowienie rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Oznacza to, że w razie rozwodu osoba z niższym dorobkiem zebranym w trakcie małżeństwa, może żądać od sądu wyrównania dorobków.