W polskim prawie nie ma żadnych zapisów odnośnie dziedziczenia po sobie konkubentów czy partnerów. Jak uregulować sprawy spadkowe, aby bliska osoba, z którą nie jesteśmy w związku małżeńskim, mogła odziedziczyć po nas majątek?
Związek nieformalny a dziedziczenie
Zgodnie z polskim Kodeksem cywilnym majątek po spadkodawcy może być dziedziczony na dwa sposoby – z ustawy lub z testamentu. Dziedziczenie ustawowe ma miejsce wtedy, gdy zmarły nie pozostawił po sobie testamentu lub jest on nieważny. W pierwszej kolejności z ustawy dziedziczą zstępni zmarłego oraz małżonek. Byli małżonkowie, małżonkowie będący w separacji w chwili śmierci spadkodawcy, a także partnerzy oraz konkubenci nie dziedziczą z ustawy. Aby pozostawić majątek bliskiej osobie, z którą jesteśmy w związku pozamałżeńskim, należy sporządzić testament. Może on przyjąć formę aktu notarialnego, być spisany ręcznie lub – w wyjątkowych sytuacjach – zostać sporządzony ustnie w obecności minimum trzech świadków. Co ważne, każde z partnerów musi napisać własny testament. Sporządzenie wspólnego testamentu sprawia, że jest on nieważny. Dziedziczenie po konkubencie (zgodnie z wolą zmarłego zawartą w testamencie) nie zwalnia od płacenia podatku od spadku czy darowizn.
Jak konkubenci dziedziczą po sobie?
Nawet jeśli spadkodawca sporządził testament i wyraził w nim wolę przejęcia jego majątku przez konkubenta, może się okazać, iż osoba ta wcale nie przejmie całego majątku zmarłego. Jeśli spadkodawca pozostawił po sobie dzieci i bliskich, którzy zgodnie z prawem mieliby dziedziczyć z ustawy, wtedy te osoby mogą wystąpić o zachowek. Co więcej, jeśli spadkodawca był w związku partnerskim, jednak wciąż wedle prawa miał małżonka, to prawo do majątku zmarłego, a tym samym zachowku, ma również ten małżonek.
Prawo polskie określa również zasady postępowania w kwestii zajmowania lokum, które zmarły dzielił z konkubentem. Otóż konkubent może korzystać z mieszkania i urządzeń domowych przez 3 miesiące od chwili otwarcia spadku zmarłego. Z kolei jeśli spadkodawca był najemcą lokalu, a nie jego właścicielem, mieszkający z nim w chwili śmierci konkubent wchodzi automatycznie w stosunek najmu lokalu.
Renta po konkubencie
Niestety, osoby żyjące w związku partnerskim i konkubinacie nie mają prawa do renty rodzinnej po zmarłym. O tego typu świadczenie mogą jednak wystąpić wspólne dzieci konkubentów.