Rozwód niesie ze sobą wiele emocji i burzliwych zmian, w tym również tych dotyczących miejsca zamieszkania. Mieszkanie to często najbardziej wartościowy element majątku wspólnego, dlatego wiedza i świadomość tego, jak przebiega jego podział podczas rozwodu, jest bardzo ważna. Czy ma znaczenie, kto posiada tytuł prawny lokalu? W jaki sposób sąd dokonuje podziału mieszkania? Czy małżonek winny rozpadowi małżeństwa po rozwodzie musi się wyprowadzić?
Czy ważne jest, do kogo należy mieszkanie?
Jeśli mieszkanie należy wyłącznie do jednego z małżonków, stanowi wówczas odrębną własność majątkową i nie podlega podziałowi po rozwodzie. Taka sytuacja ma miejsce, kiedy nieruchomość została nabyta przed zawarciem małżeństwa bądź na drodze darowizny, spadku czy zapisu. Natomiast, jeśli mieszkanie zostało kupione przez oboje małżonków, a nie doszło do rozdzielności majątkowej, wówczas lokal wchodzi w skład majątku wspólnego. Dotyczy to także całego wyposażenia mieszkania. Majątek wspólny w trakcie rozwodu podlega podziałowi. Jednak co wtedy, gdy małżonkowie w momencie orzeczenia rozwodu nadal mieszkają razem?
Orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania
Nawet, jeśli mieszkanie jest własnością tylko jednego z małżonków, nie oznacza to, że druga strona musi opuścić mieszkanie. Sąd przy orzekaniu rozwodu obligatoryjnie decyduje o sposobie korzystania małżonków z mieszkania po rozwodzie do chwili, aż jedno z nich się wyprowadzi. Bez znaczenia jest wówczas tytuł prawny lokalu – czy jest własnością jednego z małżonków, obu czy osoby trzeciej (np. mieszkanie wynajmowane).
Kiedy sąd nie orzeka o sposobie korzystania z mieszkania?
Sąd może odstąpić od orzeczenia jedynie w dwóch wypadkach, kiedy:
- małżonkowie nie mieszkają razem (również wtedy, jeśli jeden z małżonków lub oboje opuścili mieszkanie bez intencji powrotu),
- małżonkowie zgodnie wniosą o nieorzekanie o sposobie korzystania z mieszkania po rozwodzie.
Co zawiera orzeczenie sądu?
Orzekając o sposobie korzystania z mieszkania po rozwodzie, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim dobro i potrzeby dzieci, a także tego z małżonków, któremu została przydzielona władza rodzicielska.
Sąd w wyroku wskazuje, z których pomieszczeń może korzystać każdy z byłych współmałżonków, a które będą przeznaczone do użytku wspólnego (np. kuchnia, łazienka). Może również zawrzeć pewne nakazy i zakazy, jak np. zakaz przyprowadzania obcych osób do mieszkania.
Wszelkie kwestie, które sąd ma obowiązek rozstrzygnąć w wyroku rozwodowym, reguluje art. 58 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Eksmisja jednego z małżonków
W wyjątkowych przypadkach zachodzi możliwość eksmisji jednego z byłych małżonków, jeśli mieszkanie stanowi własność drugiego bądź wspólną. Zgodnie z art. 58 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przesłanką do eksmisji jest rażąco naganne postępowanie małżonka, które uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.
Przykładami takich zachowań mogą być:
- nadużywanie alkoholu,
- wywoływanie awantur,
- stosowanie przemocy wobec domowników.
Aby doszło do eksmisji, konieczne jest złożenie wniosku do sądu przez drugiego z małżonków. Jednak same oświadczenia domowników nie są dla sądu wiążące i rażąco naganne postępowanie małżonka należy odpowiednio udowodnić oraz wykazać brak nadziei na zmianę jego zachowania.
Podział mieszkania po rozwodzie
Do podziału mieszkania dochodzi w momencie, gdy stanowi ono część majątku wspólnego. Nie ma znaczenia, czy do rozwodu doszło bez orzekania o winie czy z winy jednego z małżonków. Mieszkanie po rozwodzie sąd może podzielić na trzy sposoby:
- fizyczny podział mieszkania na dwie części – o ile istnieje możliwość wyodrębnienia z jednego mieszkania dwóch samodzielnych lokali (taki podział ma zastosowanie częściej w przypadku domów jednorodzinnych),
- przyznanie mieszkania jednemu z małżonków – wówczas osoba, która zostaje właścicielem mieszkania, ma obowiązek spłacenia byłego małżonka
- sprzedaż mieszkania z podziałem kwoty między małżonków – zazwyczaj przesłanką do tego sposobu podziału jest sytuacja, w której jeden z małżonków nie ma możliwości spłaty drugiego; sprzedaż następuje w toku postępowania egzekucyjnego i jest nieopłacalna dla żadnej ze stron.
Kancelaria Radcowska Gdynia i Kancelaria Radcowska Gdańsk – rozwiejemy wszelkie wątpliwości prawne związane z Twoim rozwodem!